Waarom deze beschikking?

Veel ernstige gevallen van brand en brandwonden worden veroorzaakt door kinderen die met aanstekers spelen. Naar schatting vallen er hierdoor in de EU ieder jaar tussen de 1500 en 1900 gewonden en komen er 34 tot 40 mensen te overlijden. Er bestaan kinderveilige mechanismen die dergelijke ongevallen voorkomen en het gebruik daarvan is al zo'n 10 jaar verplicht in de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Sinds de invoering van kinderveilige mechanismen in de VS is het aantal ongevallen er met zo'n 60% gedaald.

Aan aanstekers zijn inherente gevaren verbonden omdat zij een vlam of warmte produceren en een brandbare vloeistof bevatten. Als kinderen ermee spelen, leveren zij dan ook grote risico's op. Dit geldt vooral voor wegwerpaanstekers waarvan enorme aantallen, vaak in grote verpakkingen voor een lage prijs als wegwerpartikel worden verkocht. Deze komen makkelijk in kinderenhanden terecht, wat tot ernstige branden, verwondingen en zelfs doden kan leiden.

Welke aanstekers vallen onder deze beschikking?

De eis tot kinderveiligheid uit de beschikking geldt voor pakweg 98% van alle aanstekers die ieder jaar in de EU worden verkocht, inclusief alle wegwerpmodellen, plastic aanstekers en goedkope metalen aanstekers. Mensen laten zulke aanstekers makkelijk rondslingeren waardoor kinderen ermee kunnen spelen. Sommige aanstekers hoeven niet kinderveilig te zijn volgens deze beschikking, maar zij vallen wel onder Richtlijn 2001/95/EG over algemene productveiligheid en onder de specifieke norm voor de veiligheid van aanstekers (EN ISO 9994). Aanstekers worden pas vrijgesteld van de vereisten inzake kinderveiligheid als ze beantwoorden aan bepaalde technische criteria uit de beschikking (zie artikel 1, lid 1).

Bovendien is het volgens de beschikking verboden om aanstekers op de markt te brengen die lijken op zaken die voor kinderen erg aantrekkelijk zijn (zoals speelgoed, mobiele telefoons, etenswaren, auto's etc.) en dus een groot risico op misbruik opleveren. Dergelijke aanstekers worden "novelty lighters" genoemd.

Wanneer is een aansteker kinderveilig?

De specificaties van kinderveilige aanstekers zijn vastgelegd in een Europese norm (EN 13869:2002). Aanstekers die aan deze criteria beantwoorden, worden geacht aan de beschikking te voldoen. Dat geldt ook voor aanstekers die kinderveilig zijn volgens de vereisten van niet-EU-landen, op voorwaarde dat die eisen minstens even streng zijn als die van de beschikking (dat is bijvoorbeeld het geval in de Verenigde Staten).

Hoe moet de beschikking worden toegepast?

Op verzoek van de autoriteiten van een EU-land moeten producenten en importeurs alle relevante documenten overleggen, inclusief verslagen over de tests op kinderveiligheid. De testverslagen moeten zijn afgegeven door een testinstantie die is erkend door de bevoegde autoriteiten van het betrokken EU-land.

Deze verslagen mogen ook afkomstig zijn van instanties in landen waar de eisen minstens even streng zijn als in de EU (bijv. in de Verenigde Staten).

Verkopers moeten met de bevoegde autoriteiten samenwerken en op verzoek alle documenten overhandigen die nodig zijn om de oorsprong te achterhalen van de producten die zij te koop aanbieden.

Wanneer treedt de beschikking in werking?

Van de beschikking is op 11 mei 2006 kennis gegeven aan de lidstaten. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat uiterlijk tien maanden na die datum, dat wil zeggen vanaf 11 maart 2007, uitsluitend kinderveilige aanstekers op de markt worden gebracht (met uitzondering van de aanstekers die volgens de technische criteria niet onder de beschikking vallen). Bovendien mogen er vanaf die datum in de EU geen "novelty lighters" meer op de markt worden gebracht.